Κι αν έχω γράψει για την αγάπη. Βλέπετε προσωπικά την θεωρώ την μία από τις δύο αρχές της εκφρασμένης θειότητας. Όμως σήμερα θα προσπαθήσω να ξεχάσω τα μεταφυσικά και να σας δώσω κάποιες σκέψεις μου που άπτονται της έννοιας που αφορά τον άνθρωπο. Μόνο μια πολύ μικρή μεταφυσική παρένθεση. Η αρχή Αγάπη, μαζί με την αρχή Σοφία, είναι αυτές που οδήγησαν την δημιουργία από το Α στο Ω. Και εκεί στην εσχατιά της πνευματικής δημιουργίας η έννοια της αγάπης, πάλι μαζί με την αντίστοιχη σοφία, είναι αυτές που θα οδηγήσουν το παιδί της πνευματικής δημιουργίας από το Ω στο Α.
Αγάπη λοιπόν de profundis. Το εκ βαθέων του τίτλου είναι όπως θα καταλάβατε ήδη παραποίηση του όρου και δεν αφορά την εκ ψυχικών μου βαθών ανάσυρση της έννοιας αυτής, αλλά το να φέρω στην επιφάνεια την ουσία της λέξης από εκεί που την έχουν θάψει, δηλαδή όσο πιο βαθειά γίνεται.
Υπήρξε πάντοτε η εύκολη λύση η χρήση μιας λέξης που να καλύπτει μια τεράστια γκάμα εννοιών που στην πραγματικότητα είναι παράγωγά της. Και για να γίνω πιο σαφής. Παράγωγο της έννοιας της Αγάπης είναι η Καλοσύνη, της Σοφίας η Αλήθεια, και των δύο η Δικαιοσύνη.
Μετά από όλα αυτά, ας δούμε την δράση της έννοιας/αρχής της Αγάπης στον άνθρωπο. Δεν θα αναφερθώ στην εφαρμογή τους πάνω στον ίδιο τον άνθρωπο, αλλά από έναν άνθρωπο σε έναν άλλο και κατά προτίμηση από έναν άνδρα σε μια γυναίκα και το αντίστροφο. Οι ιδιότητες που μπορεί να έχουν αυτά τα δύο πλάσματα στην μεταξύ τους σχέση είναι πολλές. Για παράδειγμα να είναι αδέλφια, να είναι γονείς με τα παιδιά τους κλπ. Οι έννοιες που θα δούμε, διαφοροποιούνται τότε κρατώντας την βασική λειτουργία της αγάπης που είναι αυτή της έλξης.
Ο άνθρωπος καθορίζεται από τρεις βασικά λειτουργίες που πάλι είναι διαφορετικές εκφράσεις ενός πράγματος, της ζωής. Η πρώτη είναι η υλική λειτουργία, η δεύτερη η συναισθηματική και η τρίτη η νοητική. Η αγάπη λοιπόν απευθύνεται σε αυτές τις τρεις λειτουργίες με διαφορετικό τρόπο. Φανταστείτε ότι είναι σαν ένα ουράνιο τόξο χωρισμένο στα τρία που από την μια άκρη στην άλλη αν πας βήμα-βήμα δεν καταλαβαίνεις, κυρίως στα σύνορα πως περνάς από την μία στην άλλη. Θέλω να πω ότι στα σύνορα της υλικής λειτουργίας με την συναισθηματική, υπάρχει μια λουρίδα που ανήκει και στις δύο. Το ίδιο και μεταξύ συναισθηματικής και νοητικής.
Η έκφραση λοιπόν της Αγάπης στην υλική λειτουργία γίνεται αντιληπτή από την έννοια της Φροντίδας. Σας παρακαλώ να μην κολλήσετε στην λέξη αν έχετε κάποια άλλη που να εκφράζει καλύτερα αυτήν την έννοια. Όταν αγαπάς κάποιον, στο υλικό επίπεδο, στην υλική λειτουργία, τον φροντίζεις. Άνθρωπο, ζώο, περιβάλλον, εδώ όλα χωρούν. Αν δεν τον/την αγαπάς, παύεις να τον/την φροντίζεις. Τόσο απλά.
Περνώντας στο επίπεδο του συναισθήματος τα πράγματα δυσκολεύουν. Υπάρχει πάντα η λέξη κλειδί, αλλά αρχικά πρέπει να δούμε το πως αυτή διαμορφώνεται όσο ανεβαίνουνε την βεντάλια της έκφρασης. Να πούμε πως η Φροντίδα, δεν είναι το κυρίαρχο πλέον στοιχείο, μια που ήδη είναι παρούσα στην υλική εκδήλωση, αλλά διαχέεται και στα άλλα δύο ας πούμε σαν βοηθητικός παράγοντας. Το πρώτο που θα συναντήσουμε μπαίνοντας με την άδεια της Αγάπης στο συναισθηματικό πεδίο δράσης, είναι ο πόθος και ακολουθεί το πάθος, το να θέλεις ο άλλος να είναι ευτυχισμένος, και διάφορες άλλες έννοιες που σχετίζονται με την υγιή λειτουργία των συναισθημάτων του άλλου. Η λέξη κλειδί είναι Έρωτας, μικρό μέρος του οποίου είναι ο σαρκικός.
Στην τραγωδία “Αντιγόνη” του Σοφοκλή για να δικαιολογήσει την πράξη της Αντιγόνης στο να θάψει τον αδελφό της της, ο ποιητής λέει: Έρως ανίκατε μάχαν, Έρως, ός εν κτήμασι πίπτεις, ός εν μαλακαίς παρειαίς νεάνιδος εννυχεύεις, φοιτάς δ” υπερπόντιος εν τ’ αγρονόμοις αυλαίς· καί σ’ ούτ’ αθανάτων φύξιμος ουδείς ούθ’ αμερίων σέ γ’ ανθρώπων.
Μόνο ένα παράδειγμα επιπλέον θα αναφέρω για να μπουν κάποια πράγματα στην σωστή θέση. Σ’ ένα της τραγούδι η Μοσχολιού, στον δίσκο ΜΕΤΑΝΑΣΤΕΣ, λέει: Μιλώ για τα παιδιά μου και ιδρώνω, έχω ένα χρόνο να τα δω και λιώνω. Δεν χρειάζεται να πω τίποτα άλλο. Αυτή είναι η ματιά του έρωτα κατά περίπτωση. Μπορείς να είσαι ερωτευμένος με ένα ποίημα, με ένα μέρος, με μια ιδέα. Είναι η έκφραση της αρχής Αγάπης του ανθρώπου στο συναισθηματικό πεδίο λειτουργίας του αντικειμένου.
Και ερχόμαστε στην νοητική λειτουργία. Εδώ υπάρχουν πολλές έννοιες που ανάλογα τον τρόπο που μπαίνουμε σ’ αυτόν τον χώρο, θα τις συναντήσουμε και με διαφορετική σειρά. Είναι η αποδοχή, η αναγνώριση, η φιλία, η έλξη του πνεύματος, αλλά και άλλες έννοιες που μπορεί να ισχύουν κατά περίπτωση, όπως ο πλατωνικός έρωτας. Η λέξη κλειδί είναι η λέξη Σεβασμός. Προσέξτε, ο νοητικός σεβασμός εστιάζεται στην ύπαρξη του άλλου. Σέβεσαι αυτό που είναι, το αποδέχεσαι, δεν το προσβάλεις, χρησιμοποιώντας μάλιστα την όποια φροντίδα έχει φτάσει μέχρι εδώ προσπαθείς να του δώσεις την ευκαιρία που χρειάζεται για να αναπτυχθεί
Γι’ αυτό και το μπλέξιμο της έννοιας της αγάπης, γι’ αυτό και το θάψιμό της στα βαθειά κατάβαθα της συνεννόησης. Λέξη πασπαρτού όπως και τόσες άλλες. Ακούμε να λένε: Αφού με αγαπάς γιατί δεν μου παίρνεις ένα αυτοκίνητο; Και διερωτώμαι, τι σχέση έχει το αντικείμενο της ερώτησης με το αίτημα και το ρήμα; Καμμία.
Και για να συνοψίσουμε. Σεβασμός-Έρωτας-Φροντίδα, αποτελούν το τρίπτυχο δράσης της αρχής Αγάπης στον άνθρωπο. Η ερώτηση, μ’ αγαπάς, δεν έχει νόημα αν δεν είναι πιο συγκεκριμένη. Μπορείς να αγαπάς κάποιον αλλά να μην είσαι ερωτευμένος μαζί του με την έννοια του πάθους αλλά να θέλεις την ευτυχία του.
Θα μπορούσα να καταγράψω πάρα πολλούς συνδυασμούς όπως, αποδοχή-ευτυχία-καλή ζωή. Είναι μια έκφραση αγάπης. Πίσω όμως από όλα είναι απλά η Αγάπη που για τον σύντροφό σου είναι η εκδήλωση Σεβασμού-Έρωτα-Φροντίδας. Και δεν σημαίνει μη αγάπη αν κάποιος από τους όρους του τρίπτυχου δεν μπορεί να εκφραστεί στο 100%.
Μην βιαζόμαστε λοιπόν να ερμηνεύουμε τις λέξεις κατά το δοκούν. Χρειάζεται πάντα να αντιμετωπίζουμε την ζωή με καθαρό μυαλό και καθαρή καρδιά.
Κάτι ακόμα πολύ σημαντικό. Στα ίδια πεδία λειτουργίας εκφράζεται και η άλλη αρχή, αυτή της Σοφίας. Έχει και αυτή τις δικές της συνισταμένες. Αν λοιπόν θέλουμε να γνωρίζουμε πραγματικά το τι συμβαίνει στις ανθρώπινες σχέσεις πρέπει πρώτα να καταλάβουμε το πως ακριβώς λειτουργούμε. Μόνο που τα παραπάνω είναι απλά ένας μπούσουλας, μια πυξίδα για το πως εξελίσσονται οι ανθρώπινες σχέσεις.
Κλείνω με ένα παράδειγμα για το τι πραγματικά γίνεται. Ας υποθέσουμε ότι ο Ανώτερος εαυτός, το Υπερεγώ δηλαδή, είναι ένας άνθρωπος που κάθεται σε ένα πιάνο προκειμένου να παίξει μουσική για ν’ ακούσει ένας άλλος. Το δεξί του χέρι είναι αυτό της αγάπης και οι νότες που παίζει είναι οι εκφράσεις της. Αντίστοιχα το αριστερό είναι αυτό της σοφίας που παίζει τις δικές της εκφράσεις. Η συγχορδία είναι το αποτέλεσμα και των δυο, και αυτό είναι που ακούει ο άλλος.
Μακάρι τα πράγματα να ήταν πιο απλά.
Υ.Γ. Μην φαντάζεστε πως το τρίπτυχο Σεβασμός-Έρωτας-Φροντίδα είναι απαλλαγμένο από την δράση της Σοφίας. Τα κατέγραψα σαν τις εκφράσεις εκείνες που έχουν την μικρότερη επιρροή.