Ο λόγος για το Εγώ. Θα ρωτήσει ο αναγνώστης, πού κολλάει πάλι αυτό στην προσπάθεια του ανθρώπου να γνωρίσει τον εαυτό του και να ολοκληρωθεί; Κι όμως, όλα ξεκινάνε από την κατανόηση του τι σημαίνει Εγώ και πως μας προέκυψε η έννοια του Εγωισμού.
Ξεκινάω από το πρώτο και θα προσπαθήσω να σας δώσω μια εξήγηση όπως αυτή βγαίνει από την ερμηνεία των γραμμάτων που την αποτελούν. Θα δανειστώ τις επιμέρους ερμηνείες των γραμμάτων από το βιβλίο του στοχαστή-μελετητή της αρχαίας Ελληνικής γλώσσας, Ηλία Τσατσόμοιρου. Το βιβλίο του λέγεται ΙΣΤΟΡΙΑ ΓΕΝΝΕΣΕΩΣ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ.
Το γράμμα ‘Ε’ χαρακτηρίζει την έλευση. Κάτι δηλαδή το οποίο έρχεται. Από πού έρχεται; Από το ‘Ω’, δηλαδή από τον άπειρο και αιώνιο χώρο, από την αρχή του παντός. Το ‘Ω’ σε αντιδιαστολή από το ‘Ο’ που υποδηλώνει το πεπερασμένο, δηλώνει το άπειρο, το αέναο. Και πώς έρχεται αυτό το κάτι από το αιώνιο; Το γράμμα ‘Γ’ μας δίνει την απάντηση. Δια της γεννέσεως. Τόσο απλά.
‘Εγώ’ σημαίνει την έλευση του αιώνιου και άπειρου μέσα από την πράξης της γέννησης.
Και θα μπορούσε κανείς στο σημείο αυτό να βάλει μια τελεία και μια παύλα και να δηλώσει πως δεν έχει να πει τίποτα άλλο. Εγώ όμως θα συνεχίσω ώστε να μπορέσουμε όχι μόνο να πάμε παρακάτω, αλλά να βγάλουμε και μερικά ακόμα συμπεράσματα.
Ο άνθρωπος λοιπόν με την γέννησή του αποκτά ένα Εγώ και είναι αυτό που τον χαρακτηρίζει σαν ύπαρξη.
Και ήρθαν στην συνέχεια κάποιοι, δεν ξέρω ποιοι και δεν θέλω να κάνω υποθέσεις, και στην τόσο σημαντική αυτή λέξη έβαλαν την κατάληξη -ισμός και δημιούργησαν την ιδιότητα του Εγωισμού. Άλλο όμως η αρχή Εγώ, και άλλο η ιδιότητα του εγωισμού.
Το Εγώ χαρακτηρίζει όπως έγραψα την ύπαρξη. Ο εγωισμός σαν ιδιότητα χαρακτηρίζει την προσωπικότητα.
Το γνώρισμα όμως των ιδιοτήτων είναι το μέτρο. Ο Κλεόβουλος ο Λίνδιος, ένας από τους επτά σοφούς της αρχαιότητας μας μίλησε για το μέτρο. Μέτρον άριστο, είπε. (Το παν μπροστά από την ρήση του το έβαλαν μάλλον αυτοί που δεν κατάλαβαν τι εννοούσε).
Χωρίς Εγώ δεν υπάρχει ύπαρξη. Η ύπαρξη όμως που υπάρχει, εκφράζεται σαν προσωπικότητα που δανείζεται διάφορες αρχές, τις κάνει ιδιότητες και πορεύεται στον δρόμο της ολοκλήρωσης. Και βέβαια ο άνθρωπος δεν μπορεί παρά να έχει εγωισμό. Αυτός θα τον μάθει να ζει, να επιβιώνει. Δεν υπάρχει μηδενικός εγωισμός γιατί κάτι τέτοιο σημαίνει την άρνηση του Εγώ. Και μην ακούτε ότι κάποιοι γέροντες ή ανατολικοί φιλόσοφοι δεν είχαν εγωισμό. Απλά είχαν το σωστό μέτρο στην έκφρασή του.
Ο άνθρωπος οφείλει να τοποθετήσει τον εαυτό του στο σωστό σκαλοπάτι διάκρισης. Ούτε πάνω, ούτε κάτω. Και να μην ακούω περί ταπεινότητας. Ταπεινός είναι αυτός που δεν προβάλλεται, όχι αυτός που δεν γνωρίζει την αξία του. Τώρα, αυτούς που καταλαβαίνουμε ότι βρίσκονται στα παραπάνω σκαλοπάτια, πρέπει να ακούμε τι λένε και να προσπαθούμε να καταλάβουμε τις προθέσεις τους. Οι απόψεις τους και όχι οι ίδιοι θα αποτελέσουν τις εστίες από τις οποίες θα αντλήσουμε τις πληροφορίες που χρειαζόμαστε για το ξεδιάλεγμα των στοιχείων που μας αποτελούν. Είναι αυτοί που θα μας βοηθήσουν να καταλάβουμε τις έννοιες που μας απασχολούν.
Εδώ χρειάζεται όμως προσοχή γιατί συνήθως γίνεται λάθος στην τοποθέτηση του Εαυτού στο σωστό σκαλοπάτι. Αρχικά τον εαυτό μας τον βάζουμε δυο σκαλιά παραπάνω. Τους καλύτερους δυο σκαλιά παρακάτω και αυτούς που θεωρούμε κατώτερους, πολλά σκαλιά παρακάτω. Και για να μην παρεξηγηθεί η έννοια ‘κατώτερους’ ΔΕΝ υπάρχουν κατώτεροι άνθρωποι και ανώτεροι. Απλά υπάρχουν άνθρωποι που έχουν αξιολογήσει περισσότερο ή λιγότερο τις ιδιότητες με τις οποίες τους έχει προικίσει η ζωή.
Όσο λοιπόν πιο ψηλά βρίσκονται οι οδηγοί μας, τόσο πιο καθαρές οι έννοιες που εκπέμπουν. Και όπως έχω ήδη πει, με όλα αυτά θα συνθέσουμε το μέτρο με το οποίο θα κρίνουμε τι είναι δικό μας και τι ξένο. Χωρίς υπέρμετρους εγωισμούς, χωρίς απαξίωση του εαυτού μας.
Μόλις λοιπόν κατανοήσουμε το Εγώ και την έκφρασή του σαν προσωπικότητα, πρέπει ν’ αρχίσει η φάση που είπαμε της διάκρισης των δικών μας και των ξένων στοιχείων που μας απαρτίζουν.
Και εδώ διαπιστώνουμε την πρώτη ανακολουθία. Αφού όλοι είμαστε το ίδιοι, γιατί υπάρχουν στοιχεία που δεν είναι δικά μας; Δεν θα έπρεπε να έχουμε όλοι οι άνθρωποι τις ίδιες απόψεις;
Όχι βέβαια. Αυτό που έχουμε κοινό είναι οι ιδιότητες της προσωπικότητάς μας και όχι οι εκφράσεις τους. Για παράδειγμα η ιδιότητα του να θέλει κάποιος να ζει στα άκρα, τον ένα τον κάνει χαρτοπαίκτη και τον άλλο ν’ ασχολείται με τον πρωταθλητισμό. Το πως δηλαδή επιλέγουμε να χρησιμοποιούμε τις ιδιότητες της προσωπικότητάς μας, είναι αυτό που σε πρώτη φάση θα καθορίσει τις εμπειρίες μας και από αυτές την πείρα μας. Και είτε θέλουμε είτε όχι, οι εμπειρίες και η πείρα μας συνθέτουν το περιβάλλον μέσα στο οποίο ζούμε και κινούμαστε.
Αυτές λοιπόν είναι που πρέπει να δούμε και επειδή είναι δύσκολο ξεκινάμε από το να διαπιστώσουμε ποιες εκφράσεις είναι δικές μας και ποιες ανήκουν στην μίμηση που κακώς εννοούμε ότι μας βοηθάει να γίνουμε καλύτεροι.
Πρώτο βήμα λοιπόν το ξεκαθάρισμα των εκφράσεων των ιδιοτήτων μας. Αν δεν τελειώσει αυτή η φάση, ό,τι και να κάνουμε δεν θα μας πάει παρακάτω. Βλέπετε ο τρόπος που τοποθετούμε τους ανθρώπους στην κλίμακα της ύπαρξης έχει να κάνει με τα γυαλιά με τα οποία βλέπουμε τον εαυτό μας. Ας τα καθαρίσουμε λοιπόν συνειδητοποιώντας την λειτουργία του Εγώ και τον εγωισμό που σαν άτομα μας διακατέχει.
Αυτός είναι ο τρόπος.