Μποστ υπέρ πάντων. Τώρα αν θα το πάρω το τσιτάτο του και θα το φέρω στα μέτρα μου, ας προσέχατε!
Ο Sadhu είχε γράψει, και εγώ ως μεσαιωνικός καλόγερος είχα αντιγράψει, πως η καλύτερη προετοιμασία για τον θάνατο είναι μια ζωή που την έχουμε ζήσει σωστά. ΣΩΣΤΗ είπα, δεν έδωσα άφεση αμαρτιών στην κάθε πικραμένη που μέσα από καταπίεση του εαυτού της πιστεύει πως κάνει το καθήκον της και που νομίζει πως αυτό αρκεί. Ούτε στον κάθε πικραμένο που κάθε πρωί φοράει είτε το κουστούμι του είτε την φόρμα του και αμολιέται για το μεροκάματο.
Η ανάγκη για επιβίωση είναι ο καμβάς πάνω στον οποίο πρέπει να υφανθεί το κέντημα της ζωής. Ας προσέξουν λοιπόν σαν αρχή αυτοί που με τον τρόπο τους στερούν στους άλλους την δυνατότητα να ΕΙΝΑΙ άνθρωποι. Κουβαλάνε την ευθύνη γι’ αυτήν τους την απόφαση και για μένα το αμάρτημά τους ανήκει στην κατηγορία των αμαρτημάτων κατά του πνεύματος του αγίου. [Γκουγκλάρετέ το και θα δείτε τι σημαίνει. Μην τρομάξετε μόνο. Όχι γιατί ο δεύτερος θάνατος είναι κάτι που το καταλαβαίνουμε αλλά γιατί τα πράγματα είναι πολύ χειρότερα].
Ας προσπεράσουμε όμως το πρώτο εμπόδιο. Τί είναι λοιπόν αυτό που σηματοδοτεί μια ζωή που την ζούμε σωστά; Σίγουρα όχι αυτό που ο Μποστ λέει στην αρχή αυτού που έγραψα, δηλαδή στο “Έζων βίον πρωτογόνων και ο νέος και η κόρη κοίταζαν και ΚΑΠΟΥ ΚΑΠΟΥ”. Αν κοιτάζεις κάπου-κάπου, ένα είναι σίγουρο: Δεν βλέπεις την τύφλα σου! Το παπόρι θα περάσει και εσύ το μόνο που θα ρωτάς θα έχει να κάνει με την μάννα σου -τι σου κάνω μάννα μου ή τι μου κάνεις μάννα μου-.
Η τρυφηλή ζωή δεν είναι αυτό που προτείνει ο στοχαστής.
Επομένως; Πιάσε το αυγό και κούρεφτο! Θα έρθουν μήπως οι εξωγήινοι και θα μας σώσουν; Από τί; Μήπως οι άγγελοι;
Η ζωή που αναζητάμε να καταλάβουμε κρύβεται στην σύλληψη εκείνων των πράξεων που εξυπηρετούν το σχέδιο της δημιουργίας. Βαριά λόγια που κρύβουν διάφορες αλήθειες που όμως εμείς πάλι τις φέρνουμε στα μέτρα μας. Για παράδειγμα το μεγάλωμα των παιδιών είναι μια τέτοια αλήθεια. Όμως! Η αλήθεια που κρύβεται καλά στην διαδικασία, δεν είναι να μεγαλώσουμε παιδιά αλλά να διαμορφώσουμε ελεύθερους ανθρώπους. Δύσκολο έργο που για να το πετύχουμε πρέπει να είμαστε και εμείς ελεύθεροι.
Ένας από τους στόχους μας λοιπόν πρέπει να είναι το να προσπαθήσουμε να γίνουμε ελεύθεροι. Ο Καζαντζάκης για να δείξει το δύσκολο της απόφασης, κλείνει το έργο του Οι Αδελφοφάδες γράφοντας: Θέλει να ζήσει λεύτερος. Σκοτώστε τον! Γι αυτό ακριβώς μιλάω!
Διαλέγω λοιπόν τέσσερεις από πολλές διαφορετικές έννοιες που είναι αυτές που πρέπει να χαρακτηρίζουν τον μοναχικό δρόμο του σύγχρονου ανθρώπου για να τις δούμε λίγο πιο προσεκτικά. Είναι η εγκατάλειψη, η ειλικρίνεια, η πίστη και το θάρρος.
Το πρώτο βήμα είναι η εγκατάλειψη. Εγκατάλειψη ναι, αλλά σε τί; Στον Θεό; Στην Θεία συνείδηση; Στον συνάνθρωπο; Ερωτήματα ουσιαστικά που οι άνθρωποι που αναζητούν κάποια αλήθεια βάζουν στον εαυτό τους αρνούμενοι απ’ την άλλη μεριά να προχωρήσουν παραπέρα την τόσο σωστή πρώτη ερώτησή τους. H εγκατάλειψή μας πρέπει αρχικά να γίνει προς την εσωτερική πίστη στον άνθρωπο, εγκατάλειψη που με άλλα λόγια θα την τοποθετούσα στην διεργασία γενικότερα που κάνουμε ώστε ο εξωτερικός μας εαυτός ν’ ανταποκρίνεται στην εσωτερική μας επιθυμία, στο κομμάτι που ξέρει αυτά που εμείς αγνοούμε. Η εγκατάλειψη αυτή είναι στην ουσία μια εγκατάλειψη στην Θεία συνείδηση, γιατί η ταύτιση του Εγώ με την εσωτερική μας προσωπικότητα δεν είναι τίποτα άλλο από ταυτοποίηση της ύπαρξης με ότι πιο ωραίο, καθαρό, ευγενικό και υψηλό κρύβει βαθιά μέσα του ο άνθρωπος.
Το επόμενο βήμα είναι η ειλικρίνεια, αλλιώς η διαύγεια της ψυχής, μια διαύγεια που ξεκινά απ’ έξω και πρέπει να ισχύσει μέχρι τα κατάβαθα της ψυχής μας. Και το βήμα αυτό, είναι ένα βήμα που πρέπει εμείς να δώσουμε για την ψυχική μας τελειοποίηση. Ας μην περιμένουμε να παρουσιασθεί μπροστά μας ο Διδάσκαλος και να μας πει “Παιδί μου, από εδώ και πέρα όλα θα πάνε καλά. Σε λυτρώνω από τους αγώνες σου, σου χαρίζω την τελειότητα.” Αυτό δεν θα γίνει ποτέ, αν όχι για κανέναν άλλο λόγο γιατί απλούστατα κανείς δεν έχει αυτό το δικαίωμα. Όσο μεγάλος δάσκαλος κι αν είναι. Δική μας η νίκη, δικός μας και ο αγώνας.
Αν παρατηρήσουμε τον εαυτό μας θα βρούμε ένα σωρό αντιθέσεις. Άλλα πιστεύουμε κι άλλα εκφράζουμε. Άλλα θέλουμε κι άλλα προσπαθούμε. Άλλα υποσχόμαστε κι άλλα δίνουμε. Άλλα αναζητάμε κι αλλού ψάχνουμε. Και τέλος δεν υπάρχει στις αντιθέσεις αυτές. Πού λοιπόν βρίσκεται η ειλικρίνεια; Πουθενά, γιατί απλούστατα δεν είμαστε ειλικρινείς ούτε προς τον εαυτό μας. O δρόμος αυτός βέβαια είναι δύσκολος. ‘Όμως δεν υπάρχει άλλος. Και όσο πιο γρήγορα το πιστέψουμε τόσο το καλύτερο. Θα κερδίσουμε μόχθο, θα κερδίσουμε αγωνίες και θα κερδίσουμε ζωή. Γιατί ειλικρίνεια κοντά στα άλλα θα πει και ΖΩΗ. Όποιος ζει για τον εαυτό του έχει κάθε λεπτό της ζωής του δικό του. Όποιος ζει για αμφισβητήσιμους καθωσπρεπισμούς και για ψεύτικες κοινωνικές σχέσεις δεν καταφέρνει να περάσει στην εσωτερική του ζωή τίποτα.
Και έρχομαι στην Πίστη. Τί θα πει όμως Πίστη; Σε ποιο σημείο μπορεί κανείς να διακηρύξει ότι πιστεύει; Υπάρχει δυνατότητα να πιστεύεις κι όμως να έχεις αναστολές; Μπορεί να είσαι πιστός και να μην είσαι δοσμένος στην ιδέα, σ’ ότι τέλος πάντων είναι αυτό που πιστεύεις, με μια ολοκλήρωση που δεν γνωρίζει όρια;
Παράθεση χωρίς σχόλιο: “Οίδα σου τα έργα, ότι ούτε ψυχρός ει ούτε ζεστός. Όφελον ψυχρός ης ή ζεστός. Ούτως ότι χλιαρός ει, και ούτε ζεστός ούτε ψυχρός, μέλλω σε εμέσαι εκ του στόματος μου.” (Αποκάλυψη Ιωάννου)
Είναι βέβαιο ότι η Γνώση και η Πίστη δεν αποτελούν έννοιες συνώνυμες. Στην πραγματικότητα δεν είναι ούτε καν αντίθετες. Είναι ανεξάρτητες, διαφορετικές. Ο Ελιφάς Λευί σ’ έναν διάλογο που έχει γράψει στον οποίο υποτίθεται ότι συνομιλούν η Επιστήμη, η Πίστη και η Λογική λέει μεταξύ άλλων: «Λογική: Εργάσου λοιπόν και ψάχνε, ώ επιστήμη, αλλά σεβάσου τα οράματα της Πίστης. Όταν οι αμφιβολίες σου αφήνουν κενά στην παγκόσμια διαφώτιση, επέτρεψε στην Πίστη να τα καλύψει». Να που βρίσκεται η αμφιβολία. Η αμφιβολία είναι σύνδρομο της έρευνας.
Και έρχομαι τώρα στο Θάρρος που έχει άμεση σχέση με το ψυχικό σθένος από το οποίο και προέρχεται. Άτομα χωρίς ψυχικό σθένος αποκλείεται να έχουν το θάρρος για τον αγώνα και οπωσδήποτε δεν μπορούν να δουν τα οράματα που η υψηλοφροσύνη χαρίζει. Τί είναι όμως το θάρρος; Θάρρος είναι η δύναμη του «πράττειν» πέρα από το ατομικό συμφέρον τις προσταγές που προβάλλει ο εσωτερικός εαυτός. Γι’ αυτό και η κάθαρση είναι απαραίτητη γιατί μόνο έτσι ακούγεται ο εσωτερικός εαυτός, γι’ αυτό και η ειλικρίνεια είναι απαραίτητη γιατί μόνο έτσι ταυτοποιείται ο εσωτερικός εαυτός.
Ας ξαναγυρίσουμε στο άσμα γιατί ξαφνικά ένοιωσα ένα βάρος στο στήθος, όχι όμως πριν βάλουμε ένα ακόμα ερώτημα: Κάποιο βοήθημα; Κάτι τις τέλος πάντων που θα μπορέσει να μας βοηθήσει; Είμαι βέβαιος ότι ουρά θα γίνει για ν΄ απαντηθεί αυτό το ερώτημα. Οι προτάσεις έχουν περίεργα ονόματα -τα περισσότερα δύσκολα να τα καταλάβεις με την πρώτη. Γιόγκα, Τάντρα Γιόγκα, Χάθα Γιόγκα, Θεοσοφία, Ταό, Ζεν, Ανδρομέδιοι, Αγγελόμορφοι και τόσες άλλες φιλοσοφίες και παρα-φιλοσοφίες ων ουκ έστιν αριθμός.
Προσοχή παρακαλώ: Προσωπικά δεν απορρίπτω τίποτα. Το κάθε τι, ακόμα και το πιο ανόητο, κάτι μπορεί να σου προσφέρει. Η προσωπική μου συμβουλή έχει να κάνει με την προπαίδεια. Θεωρείστε ότι όλα τα παραπάνω είναι τα πανεπιστήμια -τρομάρα τους!- και ελάτε να δούμε τι μας προτείνουν στο νηπιαγωγείο.
Τρία βιβλία είναι η δική μου πρόταση, τρία μικρά σχετικά βιβλία. Το πρώτο είναι ο Μικρός Πρίγκηπας του Σαιντ Εξυπερύ. Μαθήματα ανθρωπιάς και ταπεινότητας. Το δεύτερο Ο Προφήτης του Καλίλ Τζιμπράν. Μαθήματα για να βάλουμε την ψυχή μας σε τάξη και να γνωρίζει σε κάθε περίπτωση τι πρέπει να κάνει. Τρίτο Η Ασκητική του Καζαντζάκη. Αυτό το βιβλίο το χρειαζόμαστε για να ελευθερώσουμε το πνεύμα μας και να μπορέσουμε να πούμε: Εσύ και εγώ θεέ μου είμαστε ένα, και το ένα αυτό δεν υπάρχει.
Θυμήθηκα μια λαϊκή ρήση και σας την παραθέτω: Όποιος δεν είδε Κάστρο, είδε φούρνο και θαύμασε! Το ποιοι είναι οι φούρνοι και ποιο το κάστρο, το αφήνω στην διακριτική σας ευχέρεια.
ΥΓ. Ντάλα καλοκαίρι και μας ζαλίζεις με θεωρίες; Δεν ξέρεις πως το καλοκαίρι τα παπόρια δεν περνάνε; Το ξέρω καλοί μου φίλοι αλλά μην ξεχνάτε πως όπως κανένας στρώνει, έτσι και κοιμάται άσε που των φρονίμων τα παιδιά πριν πεινάσουν μαγειρεύουν. Στο κάτω κάτω αν τύχει και δείτε κανένα παπόρι, κουνήστε του το μαντήλι και ευχηθείτε του καλό ταξίδι, προφανώς δεν έχει έρθει για σας!