Είσαστε σίγουροι ότι διαλέξατε την σωστή λέξη; Μετενσάρκωση θέλατε να πείτε ή μήπως Μετεμψύχωση; Μήπως Ενσάρκωση ή μήπως κάτι άλλο; Σας ρωτάω γιατί προσωπικά πιστεύω πως όλα αυτά είναι ένας αχταρμάς –δεν ξέρω την ρίζα της λέξης, αλλά πολύ μου αρέσει-, που δεν ξέρω ποιος ή πότε τα έχει μπλέξει σ’ έναν γόρδιο δεσμό.
Δεν υπονοώ πως πίσω από το μπλέξιμο κρύβεται ο όποιος Θεός. Η Θεία Δύναμη, γιατί κάτι τέτοιο πρέπει να υπονοούμε όταν μιλάμε για Θεό, δεν είναι κάποιο πρόσωπο με πάθη άρα καλά θα κάνουμε να μην τον μπλέκουμε με τις δικές μας συναισθηματικές αστάθειες.
Εμείς τα κάναμε σούπα. Όμως τι ακριβώς θέλουμε να πούμε;
Αν θέλουμε να πούμε ότι έχουμε μια ψυχή που μόλις τελειώσει μ’ αυτό που κάνει τώρα, θα κάνει ένα διάλλειμα και θα γυρίσει σ’ ένα άλλο σώμα, τότε μιλάμε για Μετεμψύχωση. Αν πάλι αναφερόμαστε στο ότι υπάρχει μια ανώτερη δύναμη που «κατεβαίνει» και δανείζεται ένα σώμα, τότε ίσως μιλάμε για ενσάρκωση. Αν τέλος αυτό το κάτι υψηλότερο ανεβοκατεβαίνει για τους δικούς του λόγους, τότε μάλλον αναφερόμαστε στον όρο της Μετενσάρκωσης.
Ένα είναι βέβαιο, το σώμα μετά τον θάνατό μας γίνεται σκόνη και καλά θα κάνουμε να μην πιστεύουμε ότι υπάρχει περίπτωση να ξανασυντεθεί από την σκόνη και να ξαναγίνει σώμα. Κάτι επίσης καταγεγραμμένο από τις χιλιάδες μαρτυρίες αυτών που θυμούνται τις προηγούμενες ζωές τους είναι η επιλογή σπουδαίων ιστορικών προσώπων σαν προγόνων στην εν λόγω διαδικασία. Ο Γιάννης, ο Νίκος κοκ που θεωρούν ότι κάποτε ήταν ο Μέγας Αλέξανδρος, πρέπει ν’ αποφασίσουν. Ένας Μέγας Αλέξανδρος, δεκάδες σημερινές ενσαρκώσεις του, δεν κάθεται σε κανένα μοντέλο που προσπαθεί να εξηγήσει τις πιθανές καλοπροαίρετες μνήμες.
Μόλις ανέφερα μια κακιά λέξη. Μνήμες. Αν ο άνθρωπος είναι οι μνήμες του, έχουμε πρόβλημα. Θυμόμαστε όλα τα γεγονότα της παρούσης μας ζωής; Πολύ αμφιβάλω. Επομένως ποιες μνήμες θα μπορέσω να πάρω στην οποιαδήποτε διαδικασία και να τις χρησιμοποιήσω στην επόμενη;
Πάμε τώρα στα άσχημα. Παιδιά που για λόγους άλογους ταλαιπωρούνται και πεθαίνουν σε πολύ μικρή ηλικία. Τί παίζει και παρακαλώ αν κάποιος θέλει να μου απαντήσει να μην αναφερθεί στο ότι κάποιος άλλος πρέπει να πάρει κάποιο μάθημα. Αυτό για τα μαθήματα πολύ μ’ ενοχλεί. Είναι σουρωμένος ο απέναντι οδηγός, σκοτώνει ένα παιδί, παίρνει μάθημα η οικογένεια του παιδιού και ο οδηγός θα πρέπει με κάποιο τρόπο να ξαναγεννηθεί για να εξιλεωθεί. Έλεος!
Το ερώτημα είναι, το χρειαζόμαστε το ξαναξεκίνημα ή το εφεύραμε για να αποφύγουμε την σοβαρότητα της ζωής μας; Και βέβαια το ποιός είναι ο σκοπός μιας τέτοιας διαδικασίας ίσως είναι το σοβαρότερο ερώτημα που πρέπει να μας απασχολήσει.
Λίγα μπορώ προσωπικά να σας πω μια που από τον τίτλο έχω ήδη δηλώσει πως απαντήσεις δεν έχω. Μπορώ όμως να πω με σχετική βεβαιότητα πως το τελικό μάθημα της ζωής δεν μπορεί να έχει χαρακτήρα μικροπολιτικής στρατηγικής. Και για να γίνω πιο σαφής: Αν ο σκοπός της ζωής είναι η θέωση του ανθρώπου, τότε αυτό που παίρνει μαζί του δεν μπορεί να είναι οι εμπειρίες για το πως δουλεύει ένα αυτοκίνητο, ούτε για τους τρόπους με τους οποίους μπορείς να εξαπατήσεις κάποιους και τόσα άλλα που έχουν να κάνουν με τις απαραίτητες καθημερινές εμπειρίες της ζωής.
Ο άνθρωπος οφείλει κάποια στιγμή στην ζωή του να εστιαστεί σ’ αυτό το ερώτημα. Αν κάποιος έχει βρει την απάντηση, θα ήθελα να μου την πει και εμένα. Ακόμα ψάχνω.
Πριν πολλά χρόνια είχα ξεκινήσει να μεταφράζω ένα βιβλίο του Sri Aurobindo –κάποια άλλη στιγμή θα σας δώσω το βιογραφικό του- και το απόσπασμα που ακολουθεί είναι η εισαγωγή στο βιβλίο του.
.. Η θεωρία της αναγέννησης είναι σχεδόν τόσο παλιά όσο και η ίδια η σκέψη. Η καταγωγή της όμως είναι άγνωστη. Μπορούμε σύμφωνα με τις πεποιθήσεις μας να την δεχθούμε είτε σαν μια έξυπνη θεωρία είτε σαν προϊόν μιας αρχαίας ψυχολογικής εμπειρίας που πάντοτε ανανεώνεται και επιβεβαιώνεται και που γι’ αυτό είτε αληθινή είτε λανθασμένη αποτελεί ένα φιλοσοφικό δόγμα. Αλλά και στην μια και στην άλλη περίπτωση, είναι πιθανόν αυτή η δοξασία να διαρκέσει τόσο, όσο τα ανθρώπινα πλάσματα συνεχίζουν να σκέπτονται. Κι αυτό θα γίνεται ακόμα και αν συνεχίσει να παρουσιάζεται όπως παρουσιαζόταν μέχρι τώρα. Όσο για τις εμφανίσεις της, αυτές ξεκινάνε από τόσο παλιά, όσο και η ανθρώπινη σκέψη.
Σε παλιότερες εποχές, η δοξασία αυτή συνήθως πέρναγε στην Ευρώπη κάτω από το αλλόκοτο όνομα της μετανάστευσης που κουβαλούσε μαζί της στον Ευρωπαϊκό νου την χιουμοριστική εικόνα της ψυχής του Πυθαγόρα που σαν ένα τυχαίο περαστικό πουλί μετανάστευε από την θεία ανθρώπινη μορφή, στο σώμα ενός γουρουνιού ή ενός γαϊδάρου. Η εκτίμηση αυτής της θεωρίας από την μεριά της φιλοσοφίας, εκφράστηκε με την θαυμάσια αλλά δυσκολομεταχείριστη ελληνική λέξη μετεμψύχωση, που σημαίνει την εμψύχωση σε κάποιο νέο σώμα της ίδιας ψυχικής ατομικότητας. Η Ελληνική γλώσσα είναι πάντα εύστοχη στα παντρολογήματα μεταξύ σκέψης και λέξης και καλύτερη έκφραση δεν θα μπορούσε να βρεθεί. Τοποθετημένη βίαια όμως η λέξη στην Αγγλική γλώσσα γίνεται μάλλον δύσκολη και σχολαστική, χωρίς καμιά ανάμνηση της λεπτής Ελληνικής αίσθησης και πρέπει να εγκαταλειφθεί. Μετενσάρκωση είναι ο τωρινός δημοφιλής όρος, αλλά η ιδέα στην λέξη στηρίζεται στην συνολική ή στην εξωτερική εικόνα του γεγονότος και δημιουργεί με την σειρά της πολλές ερωτήσεις. Προσωπικά προτιμώ το Αναγέννηση γιατί σχίζει την έννοια του πλατύ, αχρωμάτιστου αλλά ικανοποιητικού Σανσκριτικού όρου punarjanma, ξαναγέννηση, και μας στέλνει όχι σε κάτι άλλο, αλλά στην ουσιαστική ιδέα που είναι η ουσία και η ψυχή της δοξασίας…
Και αυτός είναι ο τρόπος.